Met 50 leerlingen van groep 8 van de Sint Lukasschool zijn we op 15 mei in twee groepen op de fiets door Drachten gegaan om voor het project Oorlog in mijn Buurt te leren over wat er hier in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Gatso Lamsma en Roelof Hazelhoff van Smelne’s Erfskip vertelden in het Vrijheidspark wat er in alle oorlogsjaren gebeurde en legden de symboliek van de aanleg en van de beelden van het park uit. Bij de Stolpersteine (struikelstenen, stroffelstiennen) aan de Stationsweg (groep 1) en de Kerkstraat (groep 2) kwamen de verhalen van de twee families Turksma aan bod. De kinderen waren hier zelf ook al ingedoken en wisten dat er nog een paar Joodse families uit Drachten weggevoerd zijn: familie Zilverberg en familie Van Leer. Ook voor hen zijn Stolpersteine in Drachten gelegd. In totaal zijn er in de oorlog 15 Joden uit Drachten vermoord, hoorden we.
Bij het Van Haersmapark kwamen we als twee groepen bij de vier oorlogsmonumenten bij elkaar. We stonden stil bij de datum 16 mei 1944, 80 jaar geleden nu. Toen is de zigeunerfamilie Mirosch uit Drachten opgepakt tijdens de landelijke zigeunerrazzia. Via Westerbork zijn ze naar Auschwitz gedeporteerd en daar vergast op 3 augustus 1944. Dit waren moeder Catharina Caja Mirosch, vier dochters en een kleindochter van nog maar 1 jaar. Vader Pierre Stangus werd vanuit Auschwitz naar een werkkamp in Duitsland gebracht en bezweek daar aan de ontberingen van het harde werken en de slechte omstandigheden. Vier zoons werden niet opgepakt bij de razzia en overleefden de oorlog. Drie van hen zaten ondergedoken, onder wie Albert Mirosch. De vierde zoon werd tijdens de razzia snel onder de tafel geduwd met kleden over hem heen.
Piet Mirosch, de kleinzoon van Albert Mirosch, was er op 15 mei ook bij en vertelde de kinderen hoe het hem aangrijpt wat er met zijn familie is gebeurd en dat ze als zigeuners nog steeds te maken hebben met vooroordelen en uitsluiting. De kinderen waren er stil van. Ze hebben allemaal een roos gelegd bij het speciale zigeunermonument. Dit zijn twee woonwagens los van elkaar, gemaakt door Roelie Woudwijk en geplaatst in 2007. We zijn een minuut stil geweest om zo de zigeunerrazzia van 16 mei 1944 en de omgekomen leden van de familie Mirosch te herdenken.
Tekst Alie Falkena & Froukje Dijkstra
Stichting In mijn Buurt